วัฒนธรรม

เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2566 นางสาวจรินทร ศุภดิษฐ์ รักษาราชการแทน ผู้อำนวยการสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาล 3 (อินทรัมพรรย์ บุญประคองพิทยาคม) พร้อมด้วยคณะครู บุคลากรทางการศึกษา นักศึกษาฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู และนักเรียน ร่วมงานสืบสานประเพณีโบราณ สมัยพุทธกาล กวนข้าวมธุปายาส (ข้าวทิพย์) ถวายเป็นพุทธบูชา เนื่องในวันวิสาขบูชา ณ วัดนาควัชรโสภณ (วัดช้าง) พระอารามหลวง ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร

ประเพณีการกวนข้าวทิพย์ เป็นพิธีกรรมของศาสนาพราหมณ์ที่ปะปนกับพิธีกรรมของศาสนาพุทธ โดยอ้างถึงเหตุการณ์ในสมัยพุทธกาลที่นางสุชาดาได้ปรุงข้าวมธุปายาสถวายพระโคตมพุทธเจ้าก่อนที่พระองค์จะตรัสรู้ ถือกันว่าข้าวมธุปายาสเป็นของทิพย์ เมื่อได้จัดทำขึ้นจึงเรียกว่า ข้าวทิพย์ ในประเทศไทย ชาวบ้านจะทำในเทศกาลออกพรรษา ถวายพระสงฆ์เพื่อเป็นการสักการบูชา ซึ่งถือเป็นสิริมงคลกับตนเองถ้ารับประทาน การกวนข้าวทิพย์ต้องอาศัยความสามัคคีจากชาวบ้านจึงจะสำเร็จลงได้ การที่ทำในวันออกพรรษา เพื่อถวายเป็นเครื่องสักการบูชา และรับเสด็จพระพุทธองค์ที่เสด็จจากจำพรรษาในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์

ประเพณีกวนข้าวทิพย์ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมไทย สาขาแนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาลต่าง ๆ เมื่อปี พ.ศ. 2556 ในแต่ละท้องที่ของภูมิภาค จะมีพิธีในการกวนข้าวทิพย์คล้ายคลึงกัน โดยสามารถสรุปได้ว่า เริ่มแรกจะมีการจัดโต๊ะหมู่บูชา บริเวณที่จะกวนข้าวทิพย์อาจจะทำเป็นปะรำพิธี โดยโยงด้านสายสิญจน์จากพระพุทธรูปมายังปะรำพิธี ซึ่งวงด้านสายสิญจน์เป็นสี่เหลี่ยม มุมทั้งสี่ตั้งฉัตร 69 ชั้น ขันหมากแบ่งเป็นเครื่องสักการบูชา วัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบปกติวัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบสำคัญซึ่งใช้ในการกวนข้าวทิพย์ที่ชาวบ้านนำมารวมเตรียมไว้จะประกอบด้วยน้ำนมข้าว, ถั่วทุกชนิด และพืชหรือผลผลิตจากพืชทุกชนิดที่ใช้ทำขนมได้ นำมากวนรวมกันเป็นข้าวทิพย์ กวนโดยพรหมจารี ระหว่างกวน พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ เมื่อเสร็จแล้ว นำไปถวายพระสงฆ์ และให้ประชาชนรับประทานข้าวทิพย์กัน

ข่าว/ภาพ นายวิทยา จตุรภาค  สมาคมนักข่าวส่วนกลางและท้องถิ่นกำแพงเพชร

สนับสนุนข่าวโดย